Ik geloof

Is dat nou ècht wat ik denk/geloof?

Al meerdere keren aan deze tekst begonnen. Meerdere keren doordat ik onzeker werd over wat ik net geschreven had. Is dat nou ècht wat ik denk/geloof?

Dat zegt iets of veel over de weg van mijn geloofsontwikkeling, maar ook over hoe ingewikkeld ik die materie vind. Hoeveel boeken zijn er door de tijd heen niet geschreven over geloven met van elkaar afwijkende opvattingen. Misschien moet ik niet alle ontwikkelingen opschrijven die mijn geloof heeft doorgemaakt, maar er in heel grote stappen doorheen lopen.

Thuis, tot mijn 20e, was voor mij de geloofsbelijdenis richtinggevend. Hervormd gezin; niets fanatieks, stil gebed voor- en na het eten, zondagse kerkgang, iedereen, zonder gemor; geen collectieve bijbel lezing. Het geloof was wel aanwezig, niet erg uitgesproken, meer richtinggevend voor gedrag: dit doe je wel, dat doe je niet. Nogmaals: zonder gemor, fietsen kan wel, iets kopen op zondag kan niet.

Christelijk onderwijs, ik voelde mij daarin thuis. Ik was eigenlijk een heel gelovig jongetje, maar catechisatie en jongelingsvereniging had ik allebei na twee keer wel gezien. Niet mijn sfeer, niet mijn manier van omgang met elkaar. Stijf, notulen voorlezen.

Toen kwam de studie in Rotterdam. Daar naar belijdenis catechisatie: dominee Van Bruggen. Meteen een thuis gevoel. Een van zijn eerste zinnen: ‘weet dat, wanneer je de bijbel leest, je geen geschiedenisboek voor je hebt. De bijbel is geschreven in mythisch-poëtische taal, geen geschiedenistaal.’ Je moet door de woorden heenlezen om te ontdekken wat er eigenlijk staat. Een andere dominee zei eens: ’er staat niet wat er staat’. Dat was bevrijdend. En vrijheid is mooi. Maar ook …………juist! Zoveel mensen, zoveel meningen is overdreven. Je moet je eigen ruimte en je eigen grenzen zoeken. Eigenlijk je eigen geloofsbelijdenis maken.

Het wordt nu tijd de vraag te beantwoorden: wat geloof je? Ik geloof in elk geval: dat God is. Wat? Waar? Hoe? Hij is voor mij: ‘De Bron van levenslessen’.
Hoe moet ik leven. Hoe moet ik met de aarde en haar bewoners en met mijzelf omgaan. Hij is voor mij ook: ‘De Stem.’
Voorbeeld van een levensles, vrijwel in het begin van de bijbel: je moet de aarde bebouwen en bewaren. De aarde bebouwen kan voor voedsel en bewoning, maar ook bewaren: het geschenk dat jij kreeg moet intact blijven voor de generaties die zullen volgen.

Nog een voorbeeld van zo’n levensles voor mij: doe niet aan grensoverschrijdend gedrag. ‘Doe dat niet’ heeft God gezegd. De mens heeft het toch gedaan. Dan volgen verkeerde handelingen elkaar op. Eva maakt Adam medeplichtig en dus schuldig. God vraagt de mens waarom hij dat gedaan heeft. Adam schuift de schuld naar Eva en Eva schuift de schuld door naar de slang. Op dit handelen volgt een straf. De les is: door schuld door te schuiven, worden menselijke verhoudingen verziekt. Er ontstaan dan vijandige verhoudingen. Je moet je schuld naar de andere mens en naar God erkennen, zodat de menselijke verhoudingen goed kunnen blijven.

Adam (=mens) waar zijt ge’ vind ik een uitermate fundamentele en veelvuldig gestelde vraag aan ieder van ons. Adam kruipt weg als hij ‘God’ hoort aankomen in de hof. Adam staat hier model voor ons allemaal. Wij kruipen ook dikwijls weg als ons geweten ons aanspreekt op onze verantwoordelijkheid in allerlei problematische situaties. ‘Wat is jouw aandeel in het ontstaan van dit probleem of in de instandhouding ervan, wat is jouw aandeel in de oplossing?’ Regelmatig stelt ‘De Stem’ ons die vraag, en dikwijls zetten we dan onze smoezenfabriek in werking. De les hierin is: Sta voor je schuld, kom in het reine met God en ook met de beschadigde mens. Daar gaat ‘heling’ van uit. Voor jezelf en voor menselijke verhoudingen.

Vlak daarna komt het verhaal over Kaïn en Abel. Ook zo’n levensles. Allemaal zijn we regelmatig ‘Kaïn’. Ook bij ons is de zwakke, Abel, dikwijls slachtoffer. Waarin kunnen we allemaal ‘Kaïngedrag’ vertonen? Nou, bijvoorbeeld in onze omgang met broertjes, zusjes, collega’s, enz. Maar bijvoorbeeld ook bij verkiezingen. Wie zijn de dupe bij de uitvoering van het programma van de keuzes die mijn gekozen partij maakt. Letten we bij onze keuze van politieke partij alleen op wie er baat hebben bij de uitvoering van het programma of kijken we ook naar de mogelijke slachtoffers.

Nico wat ik geloof

De bijbel heeft vele levenslessen in huis. Een heel fundamentele les zit in het Abraham-verhaal (genesis 12: de roeping van Abraham) ‘Ga jij, uit je land, uit je maagschap en uit je vaders huis naar het land dat ik je wijzen zal.’
Probeer eens na te gaan wat deze opdracht voor jou, in jouw situatie kan betekenen. Vergeet niet: alle bijbelverhalen gaan over jou.

Nico

“Geef ons dagelijks brood en inzicht”